كوروش كمالي سروستاني - مدير مركز سعديشناسي - در نشست رونمايي از كتاب «شرح غزليات سعدي» نوشتهي فرح نيازكار به تبيين جايگاه غزل سعدي در ادب فارسي پرداخت و همراه با ارائه آماري از آثار نگاشتهشده درباره سعدي گفت: سعدي از شاعران بزرگ غزلسراي ايران است که نقش مهم و تأثيرگذاري در سير تکاملي غزل در ادبيات فارسي داشته است. قريحه توانمند شاعري او در قالب زبان فاخر غزل به جلوه درآمده و او را در جايگاه يكي از شاعران بنام و توانمند «غزل پارسي» قرار داده است. پرداختن به غزليات سعدي، شناخت زبان و انديشه توانمندي است كه در قرن هفتم در ايران رقم خورده است.
وی در ادامه این نشست که در شهر کتاب برگزار شد، افزود: غزليات سعدي جايگاه ويژهاي در ميان سرودههاي او دارد. اين غزلها زاده روح بزرگ و شاعرانه متفكري هستند كه بوستان و گلستان را آفريده است و غزلهايش در قلمرو جمال و كمال حاصل تلفيق پرشگون حكمت نظري و عملي و ذوق شاعرانه است. غزل سعدي آميزه انگيزه و ساحت انديشه است. سبك او را سهل و ممتنع خواندهاند و معناي غزلش را برخي زودياب يافتهاند؛ اما برخلاف اين باور، هنوز در تقسيمبندي غزلهاي سعدي در ميان سعديپژوهان اجماعي وجود ندارد.
كمالي گفت: آمارهاي موجود درباره كتابها، مقالات، پاياننامهها و شروحي كه بر غزليات سعدي نگاشته شده، همچنان تنكمايه است و با توجه به جايگاه شيخ در ادب فارسي و نيز نقش تعيينكنندهاي كه غزليات وي در تحول غزل فارسي پس از خود داشته، رضايتبخش نيست. اين آمار بدون درنظر گرفتن بار ارزشي آثار پديدآمده درباره غزليات شيخ است و تنها بر اساس آثار موجود به جدول آماري آنان پرداخته شده است.
اين پژوهشگر و مدرس دانشگاه در ادامه گفت: بر اساس فهرست، کتابهاي منتشرشده درباره غزليات سعدي، 87 عنوان است که 29 عنوان آن غزلهاي سعدي، 24 عنوان برگزيده غزلها، 6 عنوان ترجمه غزلها، 9 عنوان غزلهاي خوشنويسيشده، 6 عنوان شرح غزلها و 9 عنوان کتابهاي درباره غزلهاي سعدي است. تعداد مقالات و پاياننامهها نيز به ترتيب، 99 و 77 عنوان است.
ضرورت تصحيح انتقادي از كليات سعدي
كمالي با توضيحي درباره شرحهاي موجود درباره غزل سعدي، افزود: اگرچه هر يك در جايگاه خود اثر ارزشمندي محسوب ميشوند؛ اما از آنجا كه هيچ يافتهاي برگ پاياني بر يافتههاي يك اثر هنري نميتواند باشد و هيچ پژوهشي آخرين پژوهش نيست، اين آثار نيز از خطاها و اشتباهات فني به دور نيستند؛ لغزشهايي كه در آن شرح غزليات بدانها اشاره شده و براساس مقالات و كاوشهاي جديد، سعي در رفع آنها شده است.
با توجه به اختلاف نظرهاي موجود در تصحيح آثار سعدي، مدير مركز سعديشناسي در پايان سخنان خود به ضرورت تصحيح انتقادي از كليات سعدي اشاره كرد.