مدیر دانشنامه فارس در نشست تخصصي « ارتباطات وگردشگري» در شيراز بر ضرورت استفاده از امكانات نوين ارتباطي و رسانه‌اي در توسعه گردشگري تاکید کرد؛ به اعتقاد وی گردشگري خود يك رسانه هست و گردشگران، خبرنگاران اين رسانه‌اند.
كوروش كمالي سروستاني در این برنامه گفت: گردشگري و رسانه هر دو زاده و عنصر مهم دنيايي مدرن هستند. ما در دنياي مدرن زندگي مي‌كنيم و بايد در جستجوي روش‌هاي مدرن براي ايجاد سهولت كار گردشگر باشيم. اين سخن بدان معني است كه در اين دوران بايد از شيوه مديريت سنتي به مديريت خلاق و روزآمد ، گذر كنيم. بايد مشكلات امروزي را با تكيه بر تجربه‌هاي پيشين و با شرايط و امكانات امروزي حل كنيم. از اين رو بهره‌گيري بهينه از رسانه براي توسعه گردشگري يك ضرورت اجتناب ناپذير است.
وی افزود: رسانه در دنياي امروز و در امر توسعه گردشگري تنها ابزار نيست؛ بلكه به يكي از اركان اساسي در روند رشد اين صنعت تبديل شده است. رسانه ها در شكل دهي به زندگي و خواست‌هاي افراد و ايجاد تقاضا و عرضه كالا، نقش بي‌همتايي دارند. اگر تاسيسات، تسهيلات و تبليغات سه ركن مهم صنعت گردشگري هستند، عملياتي كردن سومين ركن گردشگري بر عهده رسانه‌هاست. رسانه قادر است تا مكان ديدني كشور و يا شهر مقصد را «بازنمايي» كند و محرك سفر باشد.
مدير دانشنامه فارس با تقسیم‌بندي بخش‌هاي مختلف در صنعت گردشگري در ادامه سخن خود گفت: بررسي گردشگري در رسانه نشان مي‌دهد كه رسانه‌هايي كه در اين عرصه به فعاليت مشغولند، در چند بخش قابل دسته‌بندي هستند: نشريات عمومي (روزنامه‌ها و مجلات)، نشريات تخصصي گردشگري، راديو و تلويزيون و ماهواره ، شبكه‌هاي اجتماعي و رسانههاي مجازي ( سايت‌ها و وبلاگ‌ها) تخصصي و عمومي. نتايج حاصله از مطالعات چند گروه علمي از سال 1383 تا 1388 در مورد تاثير رسانههاي مختلف بر ترغيب گردشگر و انتخاب مقصد عبارتند از: توصيه دوستان و آشنايان : 51 درصد، اينترنت : 21 درصد، برشور ، پوستر، كاتولوگ نمايشگاه : 5 درصد، راديو و تلوزيون: 12 درصد، روزنامه و مجلات عمومي و تخصصي : 11 درصد.
وی اضافه کرد: با توجه به يافته اول مي‌توان با كمي تسامح ادعا كرد كه گردشگري خود يك رسانه نيز هست و گردشگران، خبرنگاران اين رسانه‌اند. مگر وظيفه رسانه جز انتقال پيام آن هم به سهولت است؟ در اين روند گردشگران فرستندگان پيام‌هاي خودشان هستند و جاذبه‌هاي گردشگري را به خوبي عرضه مي‌كنند.
از رسانة محرك گردشگري محروميم
کمالی در ادامه افزود: ما از رسانة محرك گردشگري محروميم. فيلم« محرك گردشگري» چه مستند و چه داستاني مي‌تواند بر تصميم مردم جهت گردشگري و انتخاب مقصد تاثير جدي بگذارد. با ين همه ما چند فيلم محرك گردشگري ساخته‌ايم چه براي گردشگران داخلي و چه خارجي؟ شيراز به عنوان يكي از مهم‌ترين شهرهاي گردشگران ايراني تا كنون لوكيشن چند فيلم و سريال ماندگار بوده است؟ چرا مردم ما امروز استانبول و نيويورك را بهتر از شيراز و اصفهان و تهران مي‌شناسند؟
وي گفت: تصاوير آرشيوي از كوه ، دشت ، كوير ، باغ و چند جاذبه تاريخي و ادبي و مذهبي به همراه نواي تار يا سنتور، عمده سهم صنعت گردشگر ايران در رسانه ملي است. چرا صدا و سيما نبايد به تبليغات گردشگري با نگاه توسعه و اشتغال و تفاهم فرهنگي نگاه كند و حداقل براي يك دوره 5 ساله با 90 درصد تخفيف آگهي آنان را پخش كند؟ چرا صدا و سيما محرك سفر نمي‌شود؟ البته به جز در نوروز كه خود پر از تحرك است.
مدیر دانشنامه فارس افزود: اين امر در حالي روي مي‌دهد كه رسانه خلاق ، مولد و محرك مي‌تواند در توسعه گردشگري از ابزار به اركان تبديل شود. وي با ابراز تاسف از روند تبليغات رسانه‌اي در امر گردشگري گفت : « شبكه گردشگري » پروژه‌اي فراموش شده است. «راديو و تلوزيون گردشگري» ايده‌اي فرخنده بود كه از سال 1383 در زمان آقاي مرعشي مطرح شد. پس از آن آقاي مشايي آن را پيگيري و آقاي موسوي آن را اعلام كرد و آقاي نجفي هم موافقت نامه را امضا نمود.... اما نتيجه اين است كه هنوز خبري از «راديو و تلوزيون گردشگري» نيست. اين در حالي است كه هزينه برآورد شده براي راه‌اندازي اين شبكه در سال 1383 فقط 200 ميليون تومان بود.
« لايك» و « ديسلايك» ها بيش از ديگر رسانه‌ها موثرند
وي در ادامه سخنان خود ضمن تاكيد بر ضرورت استفاده از امكانات نوين ارتباطي و رسانه‌اي گفت: در دنياي امروز يكي از مهم‌ترين رسانههاي موثر در توسعه گردشگري و انتخاب مقصد Social Media Marketing (SMM) به معني بازاريابي رسانههاي اجتماعي است. رسانه‌هايي چون فيس بوك، توييتر، گوگل پلاس، اينستاگرام، وايبر، واتساپ، تانگو،لاين و..... دولت نه تنها بايد از اين رسانههاي اجتماعي كه به هر حال به عنوان واقعيتي در جهان امروز حضور دارند، رفع فيلتر كند، بلكه بايد با برنامه‌اي حساب شده حضور ايران و ايرانيان را در اين رسانه‌ها با كيفيت و پرشمار سازد تا بتواند به بخشي از تبليغات ايران ستيزي و ايران هراسي در جهت توسعه گردشگري غلبه كند.
کمالی ادامه داد: بر اساس تحقيق گوگل در سال 2012 در اروپا و آمريكاي شمالي 85 درصد از مقصد سفرها از طريق جستجوي آنلاين انتخاب شده است. بر اساس همين گزارش به اشتراك گذاردن اطلاعات و عكس‌ها سهم بالايي را در انتخاب مقصد سفر داشته است. امروز « لايك» و « ديسلايك» ها در گردشگري و انتخاب مقصد گردشگري، هتل، رستوران، مركز خريد و نيز بناهاي مذهبي، تاريخي، طبيعي و فرهنگي بيش از ديگر رسانه‌ها موثرند. بر اساس گزارش گوگل در سال 2013 بيش از پنجاه درصد از رزرواسيون‌هاي سفر در دنيا از طريق اينترنت انجام شده است.
ضرورت تقويت نقش رسانه در توسعه گردشگري
مدير دانشنامه فارس در خصوص بهره‌مندي از منابع گردشگري گفت: بايد با تصوير سازي از امكانات، قابليت‌ها و جاذبه‌هاي گوناگون كشور ،شهر و مكان هاي ديدني براي گردشگران داخلي و خارجي، افراد را به ديدن آن جاذبه‌ها و سفر كردن بدان مكان‌ها ترغيب نمود و اين امر جز در گستره فعاليت هاي رسانه‌اي صورت نمي‌گيرد.
وي هم‌چنين گفت: بر اين اساس تقويت نقش رسانه و كاركردهاي آن در توسعه گردشگري، ضروري است. اگر به گردشگري به عنوان يكي از اركان درآمد ملي و ايجاد اشتغال و تفاهم فرهنگي مي‌انديشيم، بايد با استفاده از روش‌هاي علمي و كارشناسانه در زمينه ارائه خدمات، تبليغات، عرضه و ايجاد تقاضا، طرح كاربردي جامع توسعه گردشگري را تدوين و اجرا كنيم . در اين طرح بايد برنامه‌ريز، مجري و سرمايه‌گذار بخش خصوصي باشد و دولت با تخصيص اعتبار، تسهيلات و ايجاد ساختار‌هاي قانوني و زيربنايي اين بخش را هدايت و حمايت كند.
آمارها دقیق نیست
وي ضمن نقد آمارهاي ارائه شده در مورد تعداد گردشگران داخلي و خارجي گفت: عدم دقت در ارائه آمار دقيق برنامه‌ريزي را مشكل مي‌كند و براي رسيدن به آينده ترسيم شده در سند چشم انداز و نيز برنامه‌هاي اعلام شده از سوي دولت و سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كشور بايد از نيروهاي خلاق و نمايندگان كارآفرين و كارآشناي جامعه هتلداران، آژانس داران و راهنمايان تور استفاده كرد.
کمالی تاکید کرد: دولت بايد در يك برنامه پنج ساله با تدوين بسته‌هاي تشويقي و فراهم آوردن تسهيلات قانوني و لازم به عامل محرك گردشگري داخلي و خارجي تبديل شود. امروز دولت به ضرورت و درستي به انرژي، صنعت، كشاورزي و بهداشت يارانه مي‌دهد، اما گردشگري از اين عنايت بي‌بهره است.
